Vaardigheden in de jungle

In het jungleverhaal groeit Mowgli op van een verdwaald kind tot een deel van de horde, en uiteindelijk wordt hij zelfs zo zelfstandig dat hij samen met Shanti de Sionievlakte verlaat.

Doorheen de verhalen ontwikkelt Mowgli een heleboel vaardigheden die ook typisch zijn voor de welpen en kabouters. Door hun leeftijd wordt er vaak gefocust op spelen, maar je kan ook de andere speelvelden al aan bod laten komen zoals kamp, tocht, techniek en expressie.

Speelveld kamp : Vuur

De welpen leren vuur vooral kennen als "de rode bloem" uit de verhalen van Jungleboek. Het is dan ook niet zo dat welpen moeten wegblijven bij vuur. Ze kunnen best al wel het gevaar inschatten. Onder toezicht van de leiding, uiteraard.

Om je groep kennis te laten maken met vuur zijn de populaire activiteiten kampvuren en fakkeltochten. Je kan best nog even wachten met ze vuur te laten aansteken maar je kan welpen wel tonen hoe een vuur opgebouwd wordt.

Aan de slag met vuur - vuurdriehoek

Leg de welpen uit hoe de vuurdriehoek werkt (zuurstof, warmte en brandstof) met volgende experimentjes :

1. Steek een kaarsje aan en zet er dan een glazen potje op. Door het glazen potje neem je de zuurstof uit de lucht weg. Er is nog warmte van de vlam en brandstof van de kaars maar zonder zuurstof gaat je vlam uit.
2. Laat je leden een stukje natuurlijk materiaal zoeken dat ze mogen proberen aansteken aan een kaars of andere vlam. Zo leren ze wat een goede brandstof is (droog en dood hout) en wat niet (een groen blaadje of “levend” hout).
3. Hou een lucifer boven een vlam maar niet in de vlam. Enkel de warmte die er boven hangt zou al voldoende moeten zijn om het vuur aan te steken. Zo kan je uitleggen dat niet elk vuur met een vlam begint maar bijvoorbeeld ook met wrijving kan aangestoken worden “zoals de oermensen dat deden”.

Aan de slag met vuur - kampvuur

Om samen met je welpen een kampvuur te maken, kan je hen ook al veel voorbereidende taakjes geven. Spreek wel eerst af dat iedereen dichte schoenen aandoet als je bezig gaat zijn met vuur, en dat ze geen synthetische materialen zoals fleece, slaapzakken, plastic bekers … in de buurt houden.

Laat de welpen een vuurkring afbakenen met droge stenen of een put graven zodat het vuur niet te veel verspreidt. Zo heb je ook een duidelijke grens van hoe ver ze mogen komen.

Nadien kunnen jullie samen hout zoeken. De meesten welpen zullen meteen de grootste takken willen meesleuren uit het bos. Maar vergeet hen niet op het hart te drukken dat aanmaakhout even belangrijk is als het hout om vuur aan te houden. Ook niet elke tak is ideaal. Leg het verschil uit tussen leven, dood en rot hout. Zo lopen ze niet als welpen zonder kop de jungle in op zoek naar takken.

Let wel op: zagen en kappen is nog niet aan te orde voor welpen. Laat ze beginnen met een zakmes om een stok te slijpen.

Aan de slag met vuur - koken op vuur

Een favoriet is natuurlijk marshmallows roosteren en zo leren ze al hoe je omgaat met een mes. Laat ze enkel onder toezicht met hun zakmes werken en leer ze steeds van hun lichaam weg te snijden en hun vingers zo ver mogelijk van de snede te houden.

Je moet natuurlijk niet stoppen bij marshmallows, een heuse woudloperskeuken kan ook zeer gezellig zijn met je groep. Hier zijn wat simpele ideetjes :

• worstjes roosteren
• “verloren brood” op je stok prikken
• aardappelen roosteren in hun gamel (opgelet, doe dit bij kolen niet bij het vuur zelf)
• brooddeeg maken en het al draaiend bakken 

Speelveld expressie : Talenten

Met expressie bedoelen we dat de leden hun eigen talenten ook kunnen ontdekken door te zingen, dansen of verkleden. Het jungle boek is een simpel uitgangspunt om verhaaltjes uit na te spelen of zelf liedjes te verzinnen.

Je kan volgende spelletjes spelen om de fantasie van je groep te vrije loop laten gaan. Eens een aanzet is gegeven kunnen de welpen de jungleverhalen eigen maken en er zelf oneindig mee verder gaan. Neem samen met hen al de eerste stap door volgende spelletjes:

1. Lees een verhaaltje voor uit het jungle boek en laat de leden uitbeelden wat er gebeurt. Je kan kiezen om iedereen een rol te geven of af en toe af te wisselen.
2. Ga op fantasietocht in jullie lokaal. Je kan doen alsof jullie Mowgli volgen in de jungle. Je kan voorbij de Talaab poel lopen en oppassen dat je niet over de staart van Jacala stapt. Of doe alsof jullie Chill achterna vliegen of je verstoppen voor Shere Kahn.
3. Laat je welpen zelf een liedje schrijven over hun leven in de jungle of een dansje verzinnen op bestaande scoutsliedjes.
4. Organiseer een jungle party waar iedereen zich kan verkleden als een jungle personage. Kleed je grijs en knip een staart en 2 oortjes en hup je bent Akela!

Nog een manier om hun fantasie op vergaderingen te prikkelen is de woordenschat van de jungle gebruiken.

Speelveld kamperen : EHBO

Ongelukjes zijn soms snel gebeurd als je welpen laat doen. Als ze zelf al besef hebben van hoe ze ermee moeten omgaan, kan dit vaak erger voorkomen. Er zijn verschillende situaties waar een welp al actie kan ondernemen zonder dat die een EHBO doos nodig heeft:

• Brandwonden: water, water water en de rest komt later. Nadat je je verbrand hebt, kan je best al zo snel mogelijk naar een kraan lopen en er water over laten stromen. Ondertussen kan een andere welp de leiding roepen en nadien verder verzorgen.
• Bloedneus: Bij een bloedneus hou je je hoofd best naar beneden en laat je het druppen. Als het niet vanzelf overgaat, ga je best naar een dokter.
• Wondjes: probeer de wonde proper te maken. Als het blijft bloeden, kan je er best met een proper doekje druk op uitoefenen (kan je T-shirt of een zakdoek zijn).
• Zware vallen: als iemand gevallen is en erg veel pijn heeft, laat je die best liggen tot er meer hulp komt. Als er iets ernstig aan de hand is, kan rechtstaan het erger maken.
• Flauwvallen: als er iemand flauwvalt of buiten bewustzijn raakt, kan je deze persoon best met de voeten omhoog leggen.

Eens ze deze regels een beetje kennen, kan je het in een spel oefenen. Laat de welpen hun favoriete pleinspel spelen dat onderbroken wordt door fluitsignalen. Bv : 1x fluiten = brandwonde en iedereen moet zijn arm onder een kraan steken, 2x fluiten = flauwvallen en ze moeten allemaal met hun benen omhoog op de grond liggen, 3x fluiten =verder spelen met je hoofd naar beneden voor een bloedneus …

In ernstige situaties kan je een welp ook best leren om naar het noodnummer 112 te bellen. Hopelijk hebben ze het nooit nodig maar het is wel de meest efficiënte manier om iemand in nood te helpen.

Speelveld tocht : Verkeer en oriëntatie

Niets scoutesker dan eropuit trekken met je leden. Maar om te vermijden dat je als een zootje ongeregeld op straat komt, kan je best eerst een aantal regels overlopen. Veel welpen zullen ze al kennen van op school maar zo heb je alle neuzen in dezelfde richting.

• Als er geen voetpad is, stap je achter elkaar aan de linkerkant van de weg. Probeer met je leden sowieso drukke banen te vermijden en zoek wat bossiger terrein op.
• Laat elk lid een fluohesje dragen zodat jullie zichtbaar zijn voor alle andere weggebruikers.
• Wil je oversteken zonder dat er een zebrapad is ? Vermijd dan bochten omdat auto’s je niet snel zien aankomen.
• Zelf oriënteren op een stafkaart kan je best onder begeleiding doen. Er zijn wel makkelijke manieren om je groep al iets beter kennis te laten maken met stafkaarten.

Werken met een stafkaart

Laat ze al eens rondkijken op een kaart en de legende. Je kan er een quiz van maken om ze om ter eerst een gemengd bos, een landweg, een riviertje … te laten zien. Eens ze weten wat er op een kaart staat, kan je het beter naar de realiteit spiegelen.

Het is natuurlijk ook belangrijk om je kaart goed te leggen. Leg er een kompas bij en laat ze aanduiden wat het noorden is. Er zijn natuurlijk ook manieren om het noorden te vinden zonder dat je een kompas nodig hebt.

• Zoek naar mos op bomen in de buurt.
• Waar is de zon opgekomen ? Schat op basis van het uur waar het noorden is.
• Als je vertrekt vanop je lokaal kan je één herkenpunt aanduiden dat het noorden is.

Als je een tocht uitstippelt, hou je best rekening met de capaciteiten van je leden qua afstand. De algemene regel is om het aantal kilometers af te stemmen op de leeftijd van je jongste lid. Denk ook aan de hoogtemeters die jullie zouden moeten doen en hou deze best beperkt.

Speelveld Technieken : Knopen

Als welp kijk je vaak al uit naar de stoere sjorringen van de oudere takken. Er zijn dan ook een aantal basisknopen die hen kunnen helpen om later sneller weg te zijn met het sjorren. Knopen is niet altijd makkelijk om aan te leren en vergt vaak veel geduld. Toch kan je proberen om het spelenderwijs aan te leren. Stel het niet als voorwaarde voor een belofte of het overgaan naar een nieuwe tak, niet elk kind is er even snel mee weg en dit kan demotiverend werken.

Het helpt wel om de welpen ook te laten inzien waarvoor de knopen gebruikt kunnen worden. Enkele knopen die aangeleerd kunnen worden :

• Mastworp : deze knoop gebruik je om een touw onder spanning aan een balk of paal te hangen. Je kan ze bijvoorbeeld gebruiken om een hangmat op te hangen of een schommel …
• Timmermanssteek : deze knoop gebruik je om een sjorring te starten of meerdere takken, balken tezamen te vervoeren. Kijk hoeveel balken jullie welpen tezamen kunnen versleuren als groep.
• Platte knoop: deze knoop gebruik je om twee even dikke touwen aan elkaar te hangen. Probeer om een afstand te overbruggen door telkens meer touwen aan elkaar te hangen.
• Paalsteek: deze knoop vormt een vaste lus en kan leuk zijn om als lasso te gebruiken en rond een paal te gooien.

Naast de klassieke knopen kan je nog veel meer doen. Er zijn verschillende sierknopen die je kan vinden. Vergeet ook niet dat vriendschapsbandjes maken en macramé ook een soort van knopen zijn. Dit kan een laagdrempelige manier zijn om kennis te maken met knopen.

Nog een leuke knoop is het maken van een dasknoop, dit is eerder voor leden die al iets beter weg zijn met knopen maar maakt wel een leuke toevoeging aan je uniform. Kies paracord uit in de kleuren van jullie das of ga voor lederen veters om een klassiekere dasknoop te maken. Als de dasknoop te moeilijk is, kan je ook de vriendschapsknoop leren om hun das te knopen. De vriendschapsknoop symboliseert 4 handen die elkaar vasthouden en als een groep samenwerken.