Shelters maken en herstellen

In bijna alle scouts- en gidsengroepen worden shelters gebruikt om de was- of eetplaats te beschermen tegen de regen. En nogal wat materiaalmeesters blijken op zoek te zijn naar manieren om een shelter op maat te maken. Daarom deze keer een uitzondering: een grondvesten uitsluitend voor gevorderden, met name handige materiaalmeesters.

Er zijn verschillende soorten shelters, zowel qua vorm als qua kwaliteit. De meeste shelters zijn gemaakt van polyethyleenzeil. Die stof is goedkoop en is bovendien verkrijgbaar in veel standaardmaten. Ideaal dus als je een shelter voor een zeshoekige tafel of een kunstige HUDO wilt maken.

Lijken en zomen

Een van de manieren om een shelter steviger te maken, is de zijkanten omzomen en daarin een touw naaien. Dit touw krijgt de originele naam lijk mee. Een lijk zorgt ervoor dat de kracht op het zeil evenredig over de gehele rand verdeeld wordt. Zonder deze lijken scheuren de ogen (dat zijn de bevestigingsringen) snel uit door een te grote belasting op één punt bij wind of regen.
Het spreekt voor zich dat een lijk op een goede manier ingewerkt moet worden en aan een aantal voorwaarden moet voldoen:

• Soms zit het lijk los in de zoom, maar je doet er beter aan om ‘m vast te naaien aan de shelter. Als het lijk los zit en het oog scheurt uit, dan krijg je een ‘gedrapeerde’ shelter doordat je het touw uit de zoom trekt.
• Voor de meeste scouts- en gidsentoepassingen is 4 mm de ideale diameter voor een lijk.
• Het lijk moet dichtbij het oog liggen. Als dit niet het geval is, trek je nog steeds aan het oog en niet aan het touw. En daarmee komen we terecht bij het zwakke punt van de lijkmethode. De overdracht van de krachten die aan het oog trekken, worden over het zeil doorgegeven aan het lijk. Hier kan het oog nog steeds uitscheuren.

Natuurlijk blijft het wel zo dat een lijk innaaien een zeer gemakkelijke manier is om zelf kwaliteitsvolle shelters te maken en te herstellen. Over het algemeen heb je het nodige materiaal wel in je materiaallokaal liggen.

Andere manieren om zeilen te verstevigen

Veel fabrikanten laten het lijk achterwege en concentreren zich op een degelijke rand voor de shelter. Het neusje van de zalm is momenteel een soort lijk dat net buiten het zeil zit en in een aluminium profiel past. Zo wordt de kracht op een ideale manier verdeeld over het zeil en krijg je geen puntbelasting. Deze methode is echter totaal onbruikbaar in scouts- en gidsengroepen omdat we nog steeds met sjorbalken werken en niet met aluminium.

stellingbuizen

Je kan de zijkant van een shelter ook verstevigen door simpelweg de zoom twee, drie of vier maal dubbel te nemen. Stik de zoom dicht en sla er dan de ogen in. Bij een polyethyleenshelter van beperkte afmetingen is dit een haalbare manier van werken.
Bij afmetingen boven 30m2 , is het niet meer voldoende om het zeil dubbel te nemen. Dan moet je de zoom verstevigen. Dit doe je door er een dikkere en/of stevigere stof in te verwerken, waarin je de ogen kunt vastzetten. Uiteraard moet deze verstevigde zoom goed worden vastgezet (stikken of naaien).