Bijl en zaag: basis

Mes, bijl en zaag zijn werktuigen die iedereen wel eens gebruikt op een kamp. En we moeten je daarbij niet vertellen dat een bijl of een mes, in de handen van een ongeoefende gebruiker, àltijd gevaarlijk is (voor je het weet verlies je je hoofd). Een zaag is een veiliger alternatief en bijna altijd bruikbaar. Je hebt er namelijk weinig kracht voor nodig, terwijl een bijl heel wat handigheid vereist. Toch zal je soms de bijl echt nodig hebben.

Kies juist

Groot hout zaag je best, takjes splijt je met een bijl en klein (aanmaak-)hout kan je versnipperen met een mes (hoewel een mes eigenlijk in de eerste plaats voor heel andere zaken dient).

Werk veilig

  • Laat nooit materiaal rondslingeren. Zo voorkom je dat je het kwijt speelt en/of dat iemand zich er lelijk aan verwondt.
  • Dek de scherpe delen altijd af als je het materiaal niet gebruikt (bv. bij het dragen).
  • Controleer je materiaal voor je het gebruikt.
  • Gebruik scherpe messen en zagen (een bot mes of een botte bijl kan afschampen).
  • Zorg voor een opgeruimde en stabiele ondergrond.
  • Bewaar een veilige afstand tot de omstanders.
  • Draag stevige kleding die niet loshangt. Draag schoenen en geen sandalen.
  • Laat het materiaal zelf werken, dit bespaart je veel energie.
  • Een bijl moet je enkel “sturen”, het gewicht van de bijl zorgt voor de kracht.
  • Op een zaag moet je niet duwen, de tanden graven zich door de beweging in het hout.
  • Werk rustig en regelmatig. Als je vermoeid bent, verlies je snel de controle over je materiaal.
  • Kies je materiaal in functie van de gebruiker. Kies bv. het gewicht van de bijl afhankelijk van de leeftijd.

Kies de juiste bijl

Gewicht

Een bijl kies je in functie van de gebruiker en het doel. Voor jonggidsen/jongverkenners kies je bv. een handbijl met een bijlkop van 500 gram. Ga je met leiding een oude (dode) boom te lijf, gebruik dan een boombijl of aks met een kop van 2,5 kg (of zwaarder).

Steel

  • De steel van een bijl moet van een geschikte houtsoort zijn, liefst van essenhout. Deze houtsoort is veerkrachtig en taai en kan tegen een stootje. Het hout moet recht van nerf zijn, dat wil zeggen dat de nerven evenwijdig met de lengterichting van de steel moeten lopen. Op de plaats waar de nerven uit de steel lopen, zal deze namelijk het gemakkelijkst splijten.
  • De steel moet ook recht in het bijlhuis zitten.
bijl steel en bijlhuis
basis takken hakken

Gebruik de bijl op de juiste manier

Hak een balk of stam altijd in een V-vorm door.

Hak takken vanaf de buitenkant van de vork af, niet vanaf de binnenkant. Zorg dat je beide benen aan de veilige kant staan.

Laat het gewicht het werk doen.

Draag de bijl goed en geef ze juist door …

… zo voorkom je verwondingen als je valt of de bijl per ongeluk loslaat.

Geef een bijl met de snede naar boven en (bijl-)kop naar voren door.

Draag de bijl met de bijlkop in de hand en de snede naar voren.

basis bijl doorgeven en dragen

Ben je geholpen met deze info?