Basistechnieken oriëntatie
Kompas
Oriënteren met kaart en kompas is niet zo moeilijk. Als je weet dat de bovenkant van een stafkaart altijd het noorden aangeeft en dat de naald van een kompas altijd in de richting van het (magnetische) noorden wijst, kan je de kaart gemakkelijk goedleggen.
Er zijn wel een paar zaken die je moet onthouden bij het gebruik van een kompas.
- Hou het kompas altijd mooi horizontaal, anders sleept de kompasnaald tegen het kompashuis en kan je een grote afleesfout krijgen.
- Let erop dat je het kompas uit de buurt van ijzeren voorwerpen houdt. Respecteer de volgende zaken:
- Houd 5 m. afstand van: een zakmes, brilmontuur, bijl, zaag, horloge,…
- Houd 200 m. aftand van: hoogspanningsmasten en –kabels, gebouwen uit gewapend beton, GSM-masten,…
Stel dat je je kompas verloren of vergeten bent, dan zijn er andere methoden om het noorden te bepalen. Die methoden zijn niet zo nauwkeurig als een kompas, maar geven je een goede “richting”.
Schaduwtopmethode
Plaats een stok van ongeveer één meter in een stuk vlakke grond zonder begroeiing. Markeer de top van de schaduw die de stok op de grond werpt met bv. een steen. Wacht vervolgens tien minuutjes en markeer opnieuw de top van de schaduw. Verbind deze twee punten en je hebt een oost-west lijn, waarbij de eerste schaduw het westen is. Hieruit kan je de richting van het noorden afleiden. Eén voorwaarde, er moet voldoende zonlicht zijn voor een schaduw.
Klokmethode
Als je een uurwerk met wijzers hebt, richt dan de kleine wijzer naar de zon. Verdeel de hoek tussen de kleine wijzer en twaalf uur in twee. Het middelpunt van deze hoek wijst naar het zuiden. Het noorden ligt… juist, 180° verder.
Maanmethode
Verbind de beide punten van de halve maan met elkaar en trek die denkbeeldige lijn tot op de grond. Het punt waar de lijn de horizon raakt is het zuiden.
Sterrenmethode
Als er ’s nachts een open hemel is, kan je de sterrenmethode gebruiken. Als je van op aarde naar de Poolster kijkt, kijk je in de richting van het noorden. De Poolster maakt deel uit van het sterrenbeeld de Kleine Beer. De Kleine Beer vind je door de veel beter herkenbare Grote Beer te zoeken. Het sterrenbeeld de Grote Beer bestaat uit verschillende sterren. De meeste mensen herkennen de Grote Beer als een koekenpan in de hemel. Als je de afstand tussen de twee meeste rechtse sterren van deze koekenpan vijf keer naar boven toe afpast, kom je bij de Poolster. De Poolster is de uiterste ster van de “steel” van de Kleine Beer, die ook een beetje weg heeft van een koekenpan.
Begroeiingsmethode
Tot slot nog een minder nauwkeurige, maar toch interessante methode. Aan de hand van de begroeiing en de groeiwijze van planten en bomen kan je een goed idee krijgen in welke richten het noorden ligt.
- De dichtst begroeide zijde van een struik of boom is aan de zuidkant.* De groeven in de bast van bomen zijn smaller aan de noordzijde van de stam.
- De bast is donkerder aan de noordzijde.
- De jaarringen van bomen liggen aan de zuidkant verder uit elkaar. Maar zaag er geen bomen voor om, hé.
Ben je geholpen met deze info?